Τελικά, θα αποχωρήσει η Βρετανία από την Ευρωπαϊκή Ένωση;
Δεν είμαστε βέβαιοι γι’ αυτό. Βεβαίως, έχει δηλωθεί σε όλους τους τόνους ότι Brexit means Brexit. Είναι επίσης σαφές ότι επικράτησε και δικαιώθηκε η πολιτική επιλογή μερίδας του συντηρητικού πολιτικού τόξου της χώρας.
Ωστόσο, δεν είναι απίθανο η ρευστή σήμερα κατάσταση να καταλήξει σε μία κατ’ όνομα και μόνο αποχώρηση, ενώ στην πράξη θα συνεχίσει να υπάρχει στενότατη και ευρύτατη σύνδεση της Βρετανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, όχι μόνο στο στρατηγικό αλλά και στο πρακτικό νομοθετικό επίπεδο. Θεωρούμε πολύ πιθανό ότι η Βρετανία να συνεχίσει να τηρεί ως δικούς της νόμους μία σειρά από καίριας σημασίας ευρωπαϊκές Οδηγίες, όπως η 2005/36/ΕΚ, διότι τη συμφέρουν.
Γιατί συμφέρει τη Βρετανία να διατηρήσει την Οδηγία 2005/36/ΕΚ;
Θεωρούμε ότι η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2005/36/ΕΚ είναι προς το συμφέρον της Βρετανίας, επομένως ότι η Βρετανία θα δεχθεί να την εφαρμόζει όπως κάνει μέχρι σήμερα. Το πιστεύουμε, διότι χάρη στην Οδηγία αυτή η Βρετανία.
- απέκτησε πρόσβαση σε πολλές χιλιάδες καλά εκπαιδευμένων και πεπειραμένων επαγγελματιών, τόσο στο χώρο της υγείας όσο και αλλού (αρχιτέκτονες, μηχανικούς κ.ά.)
- το όφελός της είναι πολλαπλό, αν σκεφτεί κανείς ότι δε δαπάνησε χρήματα, χρόνο και ρίσκο στην εκπαίδευση αυτών των επαγγελματιών
- καλύπτει τα κενά της σε παραδοσιακά μη δημοφιλείς ειδικότητες
- ενισχύει τον ανταγωνισμό στην αγορά εργασίας.
Επισημαίνουμε ότι η Οδηγία ενθαρρύνει κυρίως τους υψηλά εκπαιδευμένους και ειδικευμένους επαγγελματίες να μετακινηθούν σε άλλη χώρα, όχι τους πολίτες που διαθέτουν μικρή ή χαμηλού επιπέδου τυπική εκπαίδευση.
Τι προσφέρει η Οδηγία 2005/36/ΕΚ στους επαγγελματίες της υγείας;
Αν επαληθευθούμε, τότε το ισχύον σύστημα αμοιβαίας αναγνώρισης πτυχίων και άλλων τίτλων σπουδών και ειδίκευσης –τόσο το αυτόματο σύστημα όσο και το γενικό σύστημα– θα συνεχίσει να εφαρμόζεται από τη Βρετανία. Αυτό το σύστημα προσδιορίζεται στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 2005/36/ΕΚ, η οποία είναι μία από τις κορυφαίες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διότι εφαρμόζει στην πράξη την ελεύθερη μετακίνηση, εγκατάσταση και άσκηση σημαντικών επαγγελμάτων σε όλη την Ε.Ε. αλλά και σε χώρες εκτός αυτής.
Αυτό είναι στρατηγικής σημασίας πλεονέκτημα για τους/τις επαγγελματίες της υγείας. Στο αυτόματο σύστημα υπάγονται σήμερα οι περισσότεροι γιατροί, οδοντίατροι, φαρμακοποιοί, νοσηλευτές/τριες, μαιευτές/μαίες που σπούδασαν σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Με την πάροδο του χρόνου θα αυξάνονται καθώς συνταξιοδοτούνται οι παλαιότεροι πτυχιούχοι. Το αυτόματο σύστημα αποτελεί το ευκολότερο, απλούστερο και πιο «ανώδυνο» σύστημα αμοιβαίας αναγνώρισης που υπήρξε ποτέ, επιτρέποντας στον επαγγελματία να ασκήσει το επάγγελμα εύκολα σε δεκάδες χώρες εκτός της δικής του. Στις χώρες αυτές περιλαμβάνονται σήμερα και οι χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου καθώς και η Ελβετία, δηλαδή κράτη που δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θεωρούμε ότι η Βρετανία θα ακολουθήσει ακριβώς τον ίδιο δρόμο.
Στο γενικό σύστημα αναγνώρισης υπάγονται όλα τα νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα υγείας, μεταξύ των οποίων φυσιοθεραπεία, ψυχολογία, εργοθεραπεία, οδοντοτεχνική, τεχνικών εργαστηρίων κ.ά. Το γενικό σύστημα είναι αρκετά πιο δύσβατο από το αυτόματο, ωστόσο και αυτό αποτελεί σημαντική πρόοδο σε σχέση με το παρελθόν, διότι συστηματοποιεί τη διαδικασία αναγνώρισης και κάνει πιο προβλέψιμη την έκβαση. Έτσι, επιτρέπει στον/στην επαγγελματία να οργανώσει την αίτησή του με πληρότητα και ακρίβεια, πάντα με τη βοήθεια των ειδικών, για να μεγιστοποιήσει τις πιθανότητες επιτυχίας του. Στο παρελθόν κάτι τέτοιο ήταν πρακτικά αδύνατο, διότι η αρμόδια αρχή κάθε χώρας ενεργούσε κατά το δοκούν.
Ποιοι άλλοι περιορισμοί είναι πιθανόν να τεθούν με το Brexit;
Πιθανό είναι να υπάρξουν αλλαγές στα παρακάτω:
.
- Πρόσθετη υποχρέωση για έκδοση βίζας. Θεωρούμε ότι θα προβλεφθεί η παράκαμψη αυτής για τους έχοντες κεκτημένα δικαιώματα και για τους επαγγελματίες που θα κινούνται με βάση την Οδηγία 2005/36/ΕΚ, εφόσον όντως η Βρετανία την αποδεχθεί.
- Εξομοίωση τεκμηρίου γλωσσομάθειας με τους εκτός Ε.Ε. επαγγελματίες. Ήδη βεβαίως το GMC, το GDC και το NMC απαιτούν το ίδιο επίπεδο γλωσσομάθειας τόσο από τους ευρωπαίους όσο και από τους «τρίτων χωρών» αιτούντες. Θεωρούμε ότι η υποχρέωση και εξομοίωση γλωσσομάθειας θα υιοθετηθεί από όλους τους φορείς, π.χ. στο HCPC, στο GPhC και σε άλλους φορείς.
- Εξομοίωση διαδικασίας εισόδου σε θέσεις Foundation ή ιατρικής ειδικότητας. Οι διαφορές μεταξύ ευρωπαίων γιατρών και γιατρών από τρίτες χώρες είναι ήδη μηδαμινές σε ό,τι αφορά τα ουσιαστικά κριτήρια. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή ισχύει προτιμησιακό καθεστώς υπέρ των υποψηφίων από χώρες της Ε.Ε. όταν δύο υποψήφιοι (ένας εντός, ένας εκτός Ε.Ε.) ενδιαφέρονται για την ίδια θέση και διαθέτουν τα ίδια προσόντα. Αυτό είναι απίθανο να καταργηθεί εφόσον συνεχίσει να εφαρμόζεται από τη Βρετανία η Οδηγία 2005/36/ΕΚ, διότι ντε φάκτο η αποδοχή της Οδηγίας δίνει το προβάδισμα στους ευρωπαίους επαγγελματίες έναντι εκείνων από τρίτες χώρες.
- Ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ζητήματα. Ποτέ δεν ίσχυσε ενιαίο ευρωπαϊκό –άρα και βρετανικό– ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό μητρώο ούτε κάποιο σύστημα αυτόματης μεταφοράς κατοχυρωμένων δικαιωμάτων από / προς τη Βρετανία. Υπάρχουν βεβαίως κάποιες προβλέψεις για τη διακρατική συνεννόηση των αρμόδιων φορέων μεταξύ τους, αλλά είναι ασθενέστατες. Συνεπώς δε θα υπάρξει καμία ουσιαστική διαφορά μετά την έξοδο της Βρετανίας.
- Φορολογικά ζητήματα. Μεταξύ Ελλάδας και Βρετανίας υπάρχει μία σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας από τότε που αμφότερες οι χώρες ήταν εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή και θα συνεχίσει να ισχύει. Η ελληνική φορολογική αρχή επιχειρεί την τελευταία πενταετία να την ανατρέψει με διάφορες κουτοπόνηρες ενέργειες, στην πράξη όμως η διάκριση που ίσχυε, ισχύει και θα ισχύει είναι απλή: Πολύ αδρά, ό,τι κερδίζετε από τη δουλειά σας στη μία χώρα φορολογείται μόνο από εκείνη τη χώρα, όχι και από την άλλη. Δεν αναμένουμε καμία αλλαγή. Απλώς πρέπει να προσέχουν οι επαγγελματίες της υγείας κατά την έναρξη του επαγγέλματος στην άλλη χώρα, ώστε να κάνουν τις σωστές επιλογές και από φορολογικής απόψεως.
Δεν υποστηρίζουμε ότι τα παραπάνω καλύπτουν όλα τα ζητήματα, γι’ αυτό το άρθρο αυτό θα ανανεώνεται περιοδικά ανάλογα με τις εξελίξεις.
.